<h1><font size="6">Dialogi – Adam Michnik i Aleksiej Nawalny</font></h1>

Dialogi to rozmowa Adama Michnika, człowieka, który zasłużył się dla polskiej demokracji, z Aleksiejem Nawalnym – nadzieją rosyjskiej demokracji. Muszę przyznać, że dawno już tak nie czekałam na żadną książkę. Bardzo lubię czytać reportaże z Rosji, ponieważ nasi wschodni sąsiedzi nie przestają mnie intrygować. Kultura rosyjska jest mi bardzo bliska, uważam, że to najlepszy towar eksportowy. Nasi wschodni sąsiedzi naprawdę mają się, czym pochwalić – świetnym baletem, orkiestrą wojskową, teatrem i piosenkarzami, których kompozycje znajdują się na najwyższym, światowym poziomie. Niestety, sytuacja polityczna w Rosji to temat, który nie schodzi z czołówek gazet na całym świecie. Dialogi to reportaż, który zrealizował redaktor naczelny Gazety Wyborczej – Adam Michnik. Dzięki niemu dowiadujemy się, kim jest Aleksiej Nawalny – człowiek, który na Zachodzie budzi ogromne kontrowersje i równie spore nadzieje. O tym, że Dialogi to reportaż wart uwagi, przekonałam się za sprawą przedruku fragmentu książki, z którym można było zapoznać się dwa tygodnie temu w Magazynie Świątecznym Gazety Wyborczej.

Dialogi – Adam Michnik i Aleksiej Nawalny

Czasem zdarza się, iż tytuł książki ma się nijak do jej zawartości. Jednak w tym przypadku jest on jak najbardziej adekwatny. Rozmowa Adama Michnika z Aleksiejem Nawalnym nie jest typowym wywiadem, w którym dziennikarz zadaje politykowi mniej lub bardziej kłopotliwe pytania. To prawdziwe dialogi, wymiana myśli i doświadczeń z zakresu walki o demokrację. Adam Michnik odgrywa tutaj rolę autorytetu, wszak w przeszłości robił wszystko, by ustrój w Polsce został zmieniony, a nasz kraj stał się wolny. Redaktor naczelny Gazety Wyborczej sporo zapłacił za walkę o wolność – został usunięty z Uniwersytetu Warszawskiego, na którym studiował historię. Ponadto Adam Michnik wielokrotnie trafiał do więzienia, co było karą za nieposłuszeństwo wobec komunistycznej władzy.

Adam Michnik tłumaczy Aleksiejowi Nawalnemu, czym był KOR, Solidarność. Jaką rolę w walce o wolną Polskę odegrali zwykli robotnicy, którzy protestowali tak naprawdę przeciwko podwyżce cen podstawowych artykułów spożywczych. Aleksiej Nawalny czasem dopytuje Michnika o pewne szczegóły i tak rodzi się prawdziwy dialog.

Aleksiej Nawalny to 40-letni prawnik, który uchodzi za największego wroga Władimira Putina. Prezydent Rosji dostrzega w nim realne zagrożenie, dlatego też poddaje go represjom. Aleksiej Nawalny zyskał ogromną popularność jako człowiek prowadzący bloga, na którym otwarcie piętnuje korupcję szerzącą się wśród rosyjskich urzędników. Nawet zwolennicy Władimira Putina są zgodni, że ich państwo nie powinno być okradane. Nawalny wprowadził w społeczeństwie ferment i zasiał niepokój. Po zabójstwie Borysa Niemcowa, którego dokonano w centrum Moskwy, nieopodal Kremlu, uchodzi on za lidera opozycji demokratycznej. Aleksiej Nawalny wziął udział w wyborach na mera Moskwy. Choć obóz Władimira Putina zrobił wszystko, aby opozycjonista nie miał swobodnego dostępu do mediów, ten uzyskał poparcie ok. 30% mieszkańców stolicy. Na Aleksieja Nawalnego głosowali ludzie, z którymi opozycjonista spotkał się twarzą w twarz, tłumacząc bolączki, z którymi zmaga się Moskwa. Zagraniczni obserwatorzy uważają nawet, że Aleksiej Nawalny powinien był wystartować w II turze, jednakże wyniki wyborów sfałszowano tak, aby protegowany Putina utrzymał się u władzy.

Aleksiej Nawalny dzieli się wieloma cennymi spostrzeżeniami. M.in. podkreśla, iż podwaliny pod dzisiejsze fałszerstwa wyborcze stworzył Borys Jelcyn. Jego ludzie sfałszowali wybory prezydenckie tak, aby ubiegający się o reelekcję Jelcyn mógł nadal zasiadać na Kremlu. Dziś nikt nie boi się doprowadzać do manipulacji w lokalach wyborczych, wszak może usprawiedliwić je wyższą koniecznością.

Dialogi to reportaż, w którym znajdziemy sporo nawiązań historycznych. Adam Michnik i Aleksiej Nawalny rozmawiają o czasach bardzo nam odległych – powstaniu styczniowym, II wojnie światowej, ale też o wydarzeniach, które wielu z nas pamięta – narodziny Solidarności oraz Komitetu Obrony Robotników. Michnik dzieli się z Nawalnym swoimi spostrzeżeniami nt. sposobów walki o demokrację. Obydwoje są zgodni, że po rozprawieniu się ze starym systemem władzy, konieczne jest oczyszczenie przestrzeni publicznej. Michnik i Nawalny mają jednak inną wizję lustracji. Pomimo różnic da się wyodrębnić jeden punkt zbieżny, jest nim głębokie przekonanie, że wszelkich rozliczeń powinny dokonywać sądy, nie politycy. Tylko w ten sposób można stworzyć uczciwy system. Każde inne rozwiązanie rodzi wypaczenia i stanowi pokusę do zwalczania oponentów politycznych.

Dialogi zawierają także parę kontrowersyjnych tez, które odnoszą się do aneksji Krymu. Choć rozwiązanie wymyślone przez Michnika i Nawalnego wielu osobom może wydawać się kuriozalne, w rzeczywistości trudno odmówić mu racjonalnych podstaw. Osobiście nie widzę innego rozwiązania obecnego konfliktu.

Dzięki reportażowi Dialogi miałam okazję lepiej poznać Aleksieja Nawalnego. Lider rosyjskiej opozycji nie ma dobrej sławy na Zachodzie. A wszystko to zasługa jego nacjonalizmu. Po zapoznaniu się z książką Dialogi muszę stwierdzić, że umiłowanie do własnego narodu wcale nie musi zakończyć się narodzinami kolejnego totalitaryzmu. Aleksiej Nawalny jest nacjonalistą, ale jednocześnie zadeklarowanym przeciwnikiem dążeń imperialnych – jego zdaniem Rosja to ogromny kraj, którego potencjał nie jest w pełni wykorzystywany. Ponadto lider opozycji demokratycznej nie zamierza zwalczać obcokrajowców. Pod tym względem bliżej mu do formacji lewicowych aniżeli naszego rodzimego ONR-u. Aleksiej Nawalny pragnie pomóc nielegalnym imigrantom przebywającym na terenie Rosji poprzez wprowadzenie i egzekwowanie wiz. To rozwiązanie ma zapewnić przybyszom z Uzbekistanu, Kazachstanu i Kirgizji ubezpieczenie zdrowotne. Dziś wielu z nich cierpi męki, gdy podczas pracy na czarno dojdzie do wypadku. Praktycznie w ogóle nie mogą liczyć na pomoc medyczną. Nawalny dostrzega ten problem i pragnie uregulować pewne kwestie. Po lekturze reportażu Dialogi muszę przyznać, że Rosja potrzebuje takich przywódców jak obecny lider opozycji demokratycznej. Nie brakuje mu pomysłów reformatorskich. Jednocześnie jest to człowiek wyznający wartości demokratyczne, otwarty na dialog, świat i rozwiązania pokojowe.

Reportaż Dialogi, który stanowi zapis 3-dniowych rozmów Adama Michnika z Aleksiejem Nawalnym, polecam wszystkim tym, którym nieobecna jest tematyka geopolityki i stosunków polsko-rosyjskich. Warto wiedzieć, co w strawie piszczy i jak wschodni sąsiedzi zapatrują się na stosunki z naszym krajem. Książkę Dialogi czyta się szybko i przyjemnie. Nie jestem pasjonatką historii, wręcz przeciwnie, był to obok geografii i języka niemieckiego jeden z najmniej lubianych przedmiotów w szkole. Podejrzewam, że oceniałabym go inaczej, gdybyśmy poświęcili więcej uwagi czasom współczesnym niż maglowaniu minionych epok. Nie wiem, jak inni, ale ja nigdy nie dotarłam na historii do narodzin Solidarności, nie wspominając o pomarańczowej rewolucji, która dokonywała się na naszych oczach. Moim zdaniem lepiej poświęcić więcej uwagi teraźniejszości, odnosząc się przy tym do ostatnich wydarzeń, niż skupiać się na wzajemnym wypominaniu sobie krzywd. Dzisiejsi Rosjanie nijak nie ponoszą odpowiedzialności za zbrodnie Stalina i o tym należy pamiętać, nawiązując z nimi dialog.

karminowe.usta